وسواس چیست؟

افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری – عملی، یا دچار وسواس های عملی، یا دچار وسواس های فکری و یا دچار هر دو با هم هستند.

ملاک های تشخیصی اختلال وسواس فکری –عمل

الف ) وجود وسواس فکری – عملی

که خود این وسواس فکری به ۴ صورت تعریف می شود:

افکار، تکانه ها، یا تصاویر ذهنی تکراری، برگشت کننده و پایدار هستند و به شکلی مزاحم و نامناسب تجربه می شوند و باعث اضطراب یا ناراحتی قابل ملاحظه می‌شوند.این افکار  تکانه ها یا تصاویر ذهنی صرفا نگرانی های مفرظ درباره زندگی واقعی نیست.شخص می کوشد این قبیل افکار  تکانه ها ی اتصاویر ذهنی رانادیده بگیرد یا سرکوب کند ی اآن ها را بافکر یا عملی دیگر خنثی نماید.
شخص واقف است که افکار،  تکانه ها یاتصاویر ذهنی وسواس محصول ذهن او هستند .

وسواس عملی نیز به ۲ صورت تعریف می شود:

رفتارهای تکراری (مانندشستن دست، بازبینی و چک کردن، منظم کردن ) یا اعمال ذهنی (مانند دعا کردن، شمارش، تکرار واژه‌ها به آرامی)رفتارها یا اعمال ذهنی برای پیشگیری یا کاستن از پریشانی یا پیشگیری از یک رویداد یا موقعیت هولناک طراحی می‌شوند با این حال رفتارها یا اعمال ذهنی یا به طریقی واقع گرایانه با آنچه قرار است خنثی یا پیشگیری شود ارتباط ندارد یا به طور آشکار افراطی هستند.

ب) در مرحله ای از سیر این اختلال شخص متوجه شده است که وسواس های فکری یا عملی او مفرط یا غیر منطقی است.

ج) وسواس های فکری یا عملی منجر به پریشانی قابل ملاحضه می شوند، وقت گیر هستند (بیش از یک ساعت در روز وقت گیر است) یابه طور محسوس با وظایف عادی، کارکرد شغلی (تحصیلی) یا فعالیت های یا روابط اجتماعی عادی شخص تداخل می کند.

د) اگر یک اختلال دیگر از محور I وجود داشته باشد، محتوای وسواس های فکری – عملی محدود به آن نمی شود و مانند اشتغال ذهنی با غذا در صورت وجود اختلال خوردن ,مو در صورت وجود وسواس موکنی ,نگرانی در مورد ظاهر در صورت وجود اختلال بد شکلی بدن، اشتغال ذهنی با داروها در صورت وجود اختلال مصرف مواد، اشتغال ذهنی در مورد داشتن یک بیماری جدی در صورت وجود خود بیمارانگاری، اشتغال ذهنی با امیال یا تمایلات جنسی در صورت وجود ناهنجاری جنسی یا نشخوار ذهن گناه آلود در صورت وجود اختلال افسردگی عمده).

ه) این اختلال ناشی از اثرات فیزیولژیک مستقیم مواد یا یک بیماری جسمانی نیست . (راهنمای تشخیصی وآماری اختلالات روانی .۱۹۹۴)

اما
شایع ترین وسواس های فکری:

شایعترین وسواس های فکری عبارتند از افکار مکرر درباره آلودگی (مانند آلوده شدن در اثر دست دادن )، تردید های مکرر (مانند تردید در مورد اینکه آیا فرد عملی را انجام داده است یا نه، مانند مجروح کردن یک فرد در حادثه ی رانندگی یا ترک خانه بدون قفل کردن درب )، لزوم قرار گرفتن اشیاء با یک نظم خاص (مانند پریشانی شدید در زمانی که اشیاء نامنظم یا نا متقارن می شوند)، تکانه های پرخاشگرانه یا زننده (مانند آسیب رساندن به کودک خود یا فحاشی در کلیسا و تصویر سازی ذهنی جنسی ( مانند تصور مکرر صحنه ای شهوت انگیز. ( راهنمای تشخیصی وآماری اختلالات روانی .۱۹۹۴)

علل وسواس فکری – عملی‌ :

۱– عوامل بیولژیک :انواع ناهنجاری ها مثل سابقه تولد تروماتیک یا ضربه مغزی. بعضی از بیماران مبتلا به صرع لوپ تامپورال علائمی مشابه آنچه در اختلال وسواسی جبری ایدیوپاتیک دیده می شود دارند. دربیماران مبتلا به اختلال وسواس جبری نابهنجاری های غیر اختصاصی الکتروآنسفالوگرافیک بالاتر از دیگران است.  چنین فرض شده است که این ناهنجاری ها ممکن است بیشتر درنیمکره چب متمرکز باشد، فرضیه ای که بالاتر بودن میزان بروز چپ دستی در این بیماران آن را تقویت می کند. مطالعات الکتروآنسفالوکرافی در. خواب ناهنجاری هایی  مشابه آنچه در افسردگی دیده می شود نشان داده است،  مثل کوتاه تر شدن دوره نهفتگی REM . (سادوک , پورافکاری، ۱۳۸۶ )

۲-توارث: به نظر می رسد که حداقل در مواردی از این اختلال اساس ارثی وجود دارد.میزان بروز آن در بستگان درجه اول بیمار ۳تا ۷ درصد است. (سادوک،۱۳۸۶ )

۳-عوامل روانی –اجتماعی :اختلال وسواسی جبری نوع شدیدی  از اختلال شخصیت جبری نیست . اکثریت بیماران مبتلا به اختلال وسواسی جبری، علائم جبری پیش از بیماری ندارند. بنابراین چنین صفاتی برای پیدایش اختلال وسواسی جبری نه لازم و نه کافی است. (سادوک , پورافکاری , ۱۳۸۶ )

عوامل روان پویائی : فروید سه مکانیسم دفاعی عمده روانی عمده را توصیف می کند که تعیین کننده شکل وکیفیت علائم وسواس جبری وصفات شخصیتی آن است :جداسازی  , ابطال,  واکنش سازی .

سیر یا دوره OCD

اگرچه اختلال وسواس فکری – عملی  معمولا در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می شود اما ممکن است در دوران کودکی نیز آغاز شود ( راهنمای تشخیصی وآماری اختلالات روانی .۱۹۹۴)  اما در مطالعه ای که توسط برگ انجام شده بود نشان دا ده  شده که در اکثر کودکان  نشانه های وسواس بدون درمان ناپدید میشود

سن شروع در زنان ۲۰تا ۲۹ سالگی و در مردان ۶ تا ۱۵ سالگی است.
درمان های وسواس فکری – عملی:

۱ درمان  رفتاری  وسواس
۲درمان شناختی وسواس
۳ دارو درمانی وسواس
۴روان درمانی سنتی وسواس
۵ هیپنوتیزم درمانی وسواس
۶خانواده درمانی وسواس
جهت درمان  وسواس حتما حضورا به یک متخصص روانشناس مراجعه کنید.

نوشته وسواس چیست؟ اولین بار در دکتر نجفی توانا متخصص روانشناس پدیدار شد.