آشنایی با چند عامل مسبب وسواس
چندین عامل، موجب تشدید این اختلال در افراد میشود؛
۱سابقه ی خانوادگی :
تحقیقات بسیاری نشان داده است، وراثت یکی از عوامل مهم در بروز وسواس است. بنابراین احتمال بروز این مشکل درافرادی که سابقه وسواس در پدر، مادر یا اقوام درجه یک پدر یا مادر آنها وجود دارد بیشتر است. البته معمولا کسانی که سابقه خانوادگی وسواس دارند، زمانی دچار وسواس شدید می شوندکه به دلیل مشکلات محیطی یا سبک تربیتی ناکارآمد دچار استرس باشند.
۲حوادث استرس زا در زندگی وعوامل محیطی:
اگر شما به شدت به استرس واکنش نشان دهید یا در برابر عوامل استرس زا آسیب پذیر باشید، ممکن است خطر ابتلا به اختلال وسواس در شما افزایش یابد. گاهی اختلال وسواس، بر اثر عادتهای رفتاری که با گذشت زمان، آموخته و در درون فرد نهادینه میشود، به وجود میآید.
۳سروتونین ناکافی:
برخی محققان اعتقاد دارند وسواس، درنتیجه ی تغییرات شیمیایی در بدن است و ممکن است علت زیستی داشته باشد.
از نظر زیستی نیز سروتونین یکی از انتقال دهنده های عصبی است یعنی مواد شیمیایی یا هورمون هائی در مغز که در جهت انتقال اطلاعات در سلول های عصبی عمل می کنند که به هم خوردن تعادل شیمیایی آن در مغز، می تواند به اختلال وسواس دامن بزند. سِروتونین از انجام کاری به طور مکرر توسط فرد، جلوگیری به عمل می آورد. فرد مبتلا به این مشکل ممکن است میزان کافی سِروتونین در مغز نداشته باشد. بعضی از این افراد با استفاده از داروهایی که میزان سِروتونین را در مغز افزایش می دهد، تقریباً بهبود می یابند.
اما سروتونین نیز پاسخ کامل نیست. به طور یقین عوامل دیگری نیز وجود دارندکه در بروز این اختلال نقش دارند.
برای مثال با استفاده از ابزار نوین تصویربرداری، مغز افراد مبتال به این اختلال را با افراد عادی مقایسه کرده اند و در زمینه کارکرد مغز و اندازه قسمت های مختلف مغز آنان، تفاوت هایی را یافته اند.
۴ عوامل محیطی:
عوامل محیطی مختلفی در شکل گیری وسواس دخیل اند. مثال بعضی از نظریه پردازان معتقدند سختگیری در آموزش آداب دستشویی رفتن در سال های اول کودکی، ممکن است منجر به بروز وسواس در کودک شود و تا سال های بزرگسالی باقی بماند
علاوه بر آموزش توالت، به طور کلی سبک های فرزندپروری بسیار سختگیرانه که در آن، والدین قوانین سخت اعمال می کنند و انتظاراتی بیش از حد توان بچه ها را دارند، می تواند زمینه ساز وسواس شود. تجربه نشان داده است افرادی که والدینشان از آنها بیش از حد انتظار داشته اند، معمولا خودشان هم از خود انتظار غیرواقع بینانه ای دارند و در زندگی به خودشان و شاید اطرافیانشان بسیار سخت می گیرند و به همین دلیل معمولا با اینکه افراد موفقی هستند، از زندگی شان چندان لذت نمی برند. افرادی که اصطلاحا کمال گرا نامیده می شوند، معمولا دسته ای از این افراد هستند.
از دیگر عوامل مهم، الگوبرداری، از فرد دچار وسواس است.کودکانی که در کودکی شاهد رفتارهای وسواسی والدین یا یکی از اطرافیان نزدیک خود بوده اند، ممکن است بر اثر مشاهده، این رفتار را آموخته باشند.
وقتی مادر یا پدر پس از بیرون آمدن کودک از دستشویی، از او می پرسد دست هایت را شستی؟و او جواب می دهد بله اما از او خواسته می شود برود و تمیزتر بشوید، به تدریج این مطمئن نبودن در خود بچه هم شکل می گیرد. البته این امر فقط مربوط به کودکی نیست.
تجربه بالینی نشان داده است گاهی رفتارهای وسواسی یکی از همسران سبب بروز یا شدت وسواس در دیگری شده است. استرس های مختلف نیز از جمله مواردی است که می تواند به بروز یا شدت گرفتن وسواس یک فرد منجر شود. بیشتر افراد دچار وسواس اشاره می کنند وقتی دچار استرس می شوند یا به هر دلیلی ناراحتی دارند، وسواس آنها شدیدتر می شود.
۵ بارداری :
برخی عوامل محیطی مولد استرس، به ویژه استرسور های مرتبط با حاملگی، بچه دار شدن، یا مراقبت از فرزندان به عنوان پدر و مادر، می توانند سبب تسریع و تشدیداختلال استرس وسواسی – عملی شوند.
برخی مطالعات نشان میدهند که زنان باردار و زنانی که به تازگی مادر شدهاند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند ولی علت آن، مشخص نیست. در اینگونه موارد، علائم اختلال وسواس به طور عمده بر روی افکار صدمه زدن به نوزاد متمرکز میشود.
۶ ایمنی شناسی عصبی:
عفونت استرپتوکوکی در بروز اختلال وسواسی – جبری تاثیر مثبتی دارد.
۷عوامل روان پویشی:
بینش روان پویش در درک علت بیماری تاثیر به سزایی دارد. برخی افراد برایگرفتن نتیجه و یا جلب توجه اطرافیان دست به کارهایی می زنند تا موجب جلب توجه اطرافیان شود و حتی اعضای خانواده برای کاستن از استرس فرد و پیشگیری از خشم او روش های معمول زندگی خود را با بیمار سازگار و انطباق می دهند .
منبع : افکار مزاحم
نوشته آشنایی با چند عامل مسبب وسواس اولین بار در دکتر نجفی توانا متخصص روانشناس پدیدار شد.